Αυτισμός

Υπολογίζεται ότι 67 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι άτομα με αυτισμό, ενώ τα παιδιά που θα διαγνωστούν με αυτισμό φέτος θα είναι περισσότερα από ότι συνολικά τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη, με καρκίνο και με έιτζ.

Τι είναι ο Αυτισμός;
Ο αυτισμός είναι μια σύνθετη αναπτυξιακή διαταραχή του ανθρώπου. Ανήκει, όπως και το σύνδρομο Άσπεργκερ, σε μια ομάδα διαταραχών γνωστές ως Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού (ΔΦΑ) και σε μια ευρύτερη κατηγορία, τις Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές.
Στις περισσότερες χώρες συναντάται πιο συχνά από ότι ο παιδικός καρκίνος, σακχαρώδης διαβήτης και το Έιτζ.
Ο αυτισμός παρουσιάζεται σε όλες τις φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές ομάδες, και τα αγόρια έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από ότι τα κορίτσια.
Ο αυτισμός περιορίζει την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει και να σχετίζεται με τρίτους, ακόμα και στις περιπτώσεις που η νοημοσύνη του ατόμου είναι υψηλότερη από του μέσου ανθρώπου. Υπάρχουν επίσης εμμονές με την τήρηση αυστηρής ρουτίνας, τις επαναληπτικές κινήσεις και την ενασχόληση με αντικείμενα, καταστάσεις, γεγονότα.
Τα συμπτώματα κυμαίνονται από πολύ ήπια έως αρκετά σοβαρά.
Η διάγνωση των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού γίνεται συνήθως με αξιοπιστία γύρω στην ηλικία των 2,5 ετών, ενώ η πρώτη ανίχνευση σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να γίνεται και σε ηλικία 18 μηνών με επιφύλαξη. Οι γονείς είναι συχνά οι πρώτοι που παρατηρούν κάποιες ασυνήθιστες συμπεριφορές στο παιδί τους ή την αδυναμία του παιδιού να φθάσει σε ορισμένα αναπτυξιακά στάδια ορόσημα-κλειδιά τα οποία αναλογούν στην ηλικία του.
Ορισμένοι γονείς περιγράφουν ότι το παιδί τους διέφερε από την ώρα της γέννησης, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι το παιδί τους αναπτυσσόταν κανονικά και ξαφνικά άρχισε να χάνει τις ικανότητές του. Πολλοί παιδίατροι παραβλέπουν τις πρώτες ενδείξεις αυτισμού, με το σκεπτικό ότι η ανάπτυξη του παιδιού θα βελτιωθεί στην πορεία και συνιστούν στους γονείς να τηρήσουν στάση αναμονής. Τα αποτελέσματα από τις πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι όταν οι γονείς υποψιαστούν ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει με το παιδί τους, τις περισσότερες φορές έχουν δίκιο. Εάν ανησυχείτε για την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού σας, μην περιμένετε: μιλήστε με τον ιατρό σας και ζητήστε να εξεταστεί για αυτισμό.
Ενώ πολλοί γονείς προβληματίζονται για τον χαρακτηρισμό ενός νηπίου ως ‘αυτιστικού’, όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να αρχίσει και η παρέμβαση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των ερευνών, η πρώιμη θεραπευτική, εκπαιδευτική παρέμβαση κατά την προσχολική ηλικία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αντιληπτικότητα, τον δείκτη νοημοσύνης, την ικανότητα κοινωνικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας πολλών παιδιών με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Η παρέμβαση πρέπει να αρχίσει αμέσως μετά την διάγνωση αυτισμού.

Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποιος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη του αυτισμού, καμία μέθοδος αντιμετώπισης η οποία να είναι πλήρως αποτελεσματική σε κάθε περίπτωση και καμία θεραπεία με την έννοια που χρησιμοποιείται ο όρος αυτός.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η αναπτυξιακή πορεία του ατόμου, η ανάδυση και η απόκτηση ικανοτήτων μπορεί να είναι θεαματική. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις τα άτομα διαπρέπουν επαγγελματικά και κοινωνικά.
Κάποια από αυτά τα άτομα δηλώνουν ότι προτιμούν τον ‘αυτιστικό τρόπο σκέψης’ και την ‘αυτιστική κουλτούρα’ και δεν θα τα άλλαζαν με τίποτα.
Ενημέρωση και Δράση
• Καλύτερη ενημέρωση των γονέων και εκπαίδευση των επαγγελματιών.
• Πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για πρώιμη ανίχνευση του αυτισμού
Μέθοδοι εξέτασης υπάρχουν για μικρά παιδιά ακόμη και 18 μηνών. Η εξέταση δύναται
να γίνει κατά την τακτική ιατρική εξέταση της υγείας ενός μωρού.
• Πρέπει να δημιουργηθούν δομές πρώιμης παρέμβασης πιστοποιημένες για την παροχή των υπηρεσιών τους.
• Πρέπει να υπάρξει συντονισμός των δράσεων και ενεργειών των συναρμόδιων Υπουργείων και κοινωνικών φορέων ώστε να υπάρχει πλήρης κάλυψη των πολλαπλών αναγκών των ατόμων με αυτισμό και των οικογενειών τους.
• Πρέπει να διασφαλιστεί η ψυχοκοινωνική ένταξη και η δια βίου υποστήριξη των ατόμων με αυτισμό.
• Πρέπει ο κόσμος να ενημερωθεί καλύτερα, διότι το άτομο με αυτισμό είναι μέλος της κοινότητας, είναι ένας από εμάς, είναι ο συμμαθητής, ο φίλος, ο συνεργάτης, ο γείτονας, ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας.

Του Στέργιου Νότα, d.p.mgr, κλινικού ψυχολόγου